Spring naar inhoud

Het grenzeloze denken van Wubbo Ockels

Hij genoot bekendheid als astronaut: Wubbo Ockels (1946-2014). Tot aan zijn dood was hij hoogleraar aan de faculteit Lucht- en Ruimtevaart van de TU Delft. Juist door zijn kennis van het heelal besefte hij hoe bijzonder, uniek en kostbaar het leven is in die dunne schil die dampkring heet. Het leven op het summiere planeetje aarde is een groot wonder, zo besefte hij.

Na zijn overlijden liet Ockels een bijzondere brief na. Daarin schreef hij: ‘De ruimtevaart heeft ons een spiegel voorgehouden. We zijn nu echt waar we zijn: op een prachtige planeet, waar we niet zonder kunnen. We zijn allemaal astronauten van het Ruimteschip Aarde.’

Ockels lijkt in zijn brief de grote wereldreligies inclusief het christendom als obstakels te zien voor mondiale en ecologische verbondenheid. Hij gelooft in ‘de God van de mensheid’ en die is volgens hem ‘in ons allemaal’. Ockels schrijft: ‘We kunnen ons niet achter deze God verstoppen, omdat het in ons zit. We kunnen ons niet verbergen voor de verantwoordelijkheid voor onszelf.’ En iets verderop: ‘We moeten symbolen, rituelen en kunst maken om ons geloof in de mensheid te uiten.’

Op zijn sterfbed zag en schreef hij het scherp. In zijn brief getuigt hij van een grote liefde voor het leven op aarde, geboren uit verwondering. Ockels gaf daarmee uitdrukking aan een verlangen naar vrede en harmonie tussen mensen onderling en tussen mensen en de aarde. Dat maakt mij stil. De brief zet mij ook aan het denken. Moeten christenen, moslims, joden en hindoes hun overtuigingen inruilen voor een compleet nieuw vorm te geven universele religie?

De brief van Ockels dateert uit 2014 maar kan ook vandaag christenen en andersgelovigen volop aan het denken zetten.
Hoe duurzaam en inclusief is mijn geloof?
Hoe open, spiritueel en milieubewust is mijn geloofsgemeenschap?
Gelovigen kunnen hun eigen religieuze tradities op een meer inclusieve en ecologische manier leren verstaan. De wereldgodsdiensten bevatten allemaal een grote rijkdom aan wijsheid en inzicht en ze hoeven elkaar niet in de weg te zitten. Past dat wel in onze denkwijze? De eigen religieuze bronnen kunnen mensen helpen om verwonderd te zijn over de aarde. Dat vraagt vaak wel om nieuwe interpretaties en om geestkracht die grenzen doorbreekt.

Als christen vraag ik me af: wilde Jezus een nieuwe religie stichten? Of ging het hem om het overbruggen van verschillen en daarmee de komst van wat Hij zelf het Koninkrijk noemde? En wat betekent dat vandaag voor het ruimteschip Aarde en haar astronauten? Kan de blauwe hemel wel zonder een groene aarde? En andersom? Is God uitsluitend transcendent aanwezig: mentaal en op afstand, uitstijgend boven het hier en nu? Of is God ook immanent en meer gevoelsmatig present in mensen, dieren, bomen, planten, lucht, vuur en water? En wat heeft dat voor consequenties?

Deze vragen kunnen leiden tot een nieuw bewustzijn en een hernieuwde zoektocht vanuit kerken naar vrede, gerechtigheid en heelheid van de schepping, samen met alle mensen van goede wil. Een niet-kerkelijk geluid als dat van Wubbo Ockels is daarbij meer dan welkom: een geschenk uit de hemel met oog voor de aarde.

Live beelden vanuit het ISS ruimtestation.
Twee verschillende camera's: ↑ recht naar beneden en ↓ in vliegrichting.
Is de verbinding verbroken dat ziet u archiefbeelden.

~ ~ ~

Column van Theo Brand - september 2017